Bitcoin Gibi Kripto Para’ların Miras Kalması ve Vergilendirilmesi

Evinizdeki kasada duran altın ya da para; yerini bilmeniz ve onu alacak kasa anahtarına sahip olmanız halinde nasıl miras olabiliyorsa şahsi kripto cüzdanınızdaki bitcoin de aynı şekilde miras olabilir. Kripto paranız borsada ise o vakit durum bankadaki para gibi düşünülebilir.

Bugünkü haberin konusu Edirne Vergi Dairesinin hazırladığı ve Gelir İdaresinin onayladığı görüş.Görüşe göre Bitcoin için tanımlama yapılırken menkul kıymet olarak başlanmış fakat sonunda para ve senet  olarak devam edilmiş. Esasında bu rapor biraz çelişkili fakat önemli olan konunun hukuk sistemimizde yer etmeye başlamış olmasıdır. Bu durum gelecekte bitcoin  ve diğer blockchain protokollerinin tanınmasına işaret etmektedir. Maliye Görüşünde, vergilendirme yapılırken baz alınacak emsal bedeller borsa değerleri belirtilmemiş fakat emsal bedel ya da borsada kayıtlı değer veraset intikal beyannamesinde yer almalı.

Esasında; Maliye Bakanlığımız da kripto paraların adının konulmasının, vergilendirme anlamında önemli olduğunu açıkladı. Benimde Türkiye Vergi Konseyinde bu yönde çalışmalarım ve sunumlarım oldu.  En önemli husus kripto paranın ne olduğunun tanımını yapmak. SPK ve Merkez Bankası da bu konuda emtia, menkul kıymet ve para kavramlarını tartışmakta. Para olarak değerlendirmek doğru olmayacaktır çünkü şu anki volatilite, işlemden ziyade yatırım amacıyla kullanılması ve deflasyonist yapı para olmaya imkan tanımıyor. Örneğin Amerika ve Avustralya emtia olarak görüp vergilendirme yolunu seçmiştir.İngiltere ise yabancı para birimi vergilendirmesi kurallarını işletiyordu. Bizde de emtia tanımlamasının uygun olacağına dair görüşler ağır basıyor diyebilirim.

Konuya sadece miras açısından bakmamak gerek. Alacak davalarında, boşanmalarda ve diğer davalardaki tedbir taleplerinde bitcoin ve bunun gibi kripto para varlıklara tedbir konulması çokça talep ediliyor. Varlıklar kripto cüzdanlarda ise bu tedbir uygulanamıyor ama borsalarda ise uygulanabiliyor.

Burada önemli bir husus var; Kripto paraların vergilendirilmesi hususu çok dikkatle ele alınmalı. Zira bu paraların takibi şu an için zor. Türkiye’deki vergilendirmeler acele ve hatalı olursa Türkiye’de kurulu kripto para borsalarından ziyade yabancı borsalar tercih edilebilir. Bu da hem milyarlarca liralık likiditenin yurtdışına çıkmasına hem de yabancı borsalarda tamamen kontrolsüz hale gelmesine sebebiyet verebilir. Sonuç olarak bu vergilendirmeler yapılırken Türk yatırımcıların tasarruflarının uluslararası borsalara kaymasının önünün kesileceği önlemler alınmalıdır. Vergi mevzuatı veya uygulamaları yapılırken kesinlikle stratejik düşünülmelidir.

Yukarıda yazıda belirtilen Edirne Vergi Dairesinin görüşünü aşağıdadır.

Av.Kadir Kurtuluş, LL.B,MBA

Sayı      : 60938891-120.01.02.09[GVK: 3-1]-33826

Tarih     : 23/09/2020

T.C.

GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI

Edirne Vergi Dairesi Başkanlığı

Gelir Kanunları Grup Müdürlüğü

Sayı : 60938891-120.01.02.09[GVK: 3-1]-E.33826 23.09.2020
Konu : Mirasçılara Bitcoin Varlığı Karşılığında Ödenecek Tutarın Veraset ve İntikal Vergisi Yönünden Değerlendirilmesi Hk.

İlgide kayıtlı özelge talep formunuz ve eklerinin incelenmesinden, eşiniz …’nın 31/5/2019 tarihinde vefat ettiği, murisin internet üzerinden Bitcoin alım-satımı ve transferi işini yapan … A.Ş. kullanıcısı olduğu ve şirketin sisteminde kayıtlı bulunan …no.lu hesabında 0,02 TL ile 0.40420899 adet Bitcoin bulunduğu, murisin hesabında bulunan söz konusu Bitcoin varlığının ölüm tarihi itibarıyla toplam değerinin 20.540,30 TL olduğu belirtilerek, söz konusu varlığın karşılığının mirasçılara ödenmesinin veraset ve intikal vergisi yönünden değerlendirilmesini talep ettiğiniz anlaşılmıştır.

7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 1 inci maddesinde, Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda bulunan şahıslara ait mallar ile Türkiye’de bulunan malların veraset yoluyla veya herhangi bir suretle olursa olsun ivazsız bir tarzda bir şahıstan diğer şahsa intikalinin veraset ve intikal vergisine tabi olduğu;  2 nci maddesinin birinci fıkrasının  (b) bendinde “Mal” tabirinin, mülkiyete konu olabilen menkul ve gayrimenkul şeylerle mameleke girebilen diğer bütün hakları ve alacakları ifade ettiği; 5 inci maddesinde, veraset ve intikal vergisinin mükellefinin, veraset yoluyla veya ivazsız bir şekilde mal iktisap eden şahıs olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanunun 17 nci maddesinde, “Amme idare ve müesseseleri, bankalar, bankerler, kasa kiralayanlar, sigorta şirketleri, sair şirket ve müesseseler, mahkemeler ve icra daireleri istihkak sahiplerine bu verginin mevzuuna giren herhangi bir muamele dolayısıyla para ve senet verebilmek için evvelemirde verginin ödenmiş olduğuna dair vergi dairesinden verilmiş bir tasdikname talebederler.

 Tasdikname ibraz etmeyen hak sahiplerinin istihkaklarından, veraset yoluyla intikallerde yüzde beş, ivazsız intikallerde yüzde onbeş oranında vergi karşılığı olarak tevkifat yaptıktan sonra, bakiyesini verebilirler. Tevkifatı yapanlar, tevkif ettikleri parayı en geç bir hafta içinde bulundukları yerin mal sandığına yatırmaya ve keyfiyeti bağlı bulundukları vergi dairesine yazı ile bildirmeye mecburdurlar.

Tevkifat yapmadan para ve senet verenlerle tevkif ettikleri parayı yukarıda belirtilen süre içinde mal sandığına yatırmayanlardan (Hakimler hariç), tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur oldukları paralar Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir. Tevkifatı yapan ilgili kuruluşların, bu görevleri süresinde yerine getirmeyen sorumlularından, tevkif etmeye ve yatırmaya mecbur oldukları paraların %10’u oranında ayrıca ceza tahsil olunur.” hükmü yer almaktadır.

Buna göre, söz konusu 17 nci maddede sayılan müessese ve kuruluşlar nezdinde bulunan para ve senetlerin varislere intikalinde öncelikle verginin ödendiğine dair bir tasdikname istenilmesi, tasdikname ibraz etmeyen varislerin istihkaklarından ise yüzde beş oranında tevkifat yapıldıktan sonra ödemede bulunulması, tevkif edilen paraların da en geç bir hafta içinde mal sandığına yatırılarak durumun bağlı bulunulan vergi dairesine bildirilmesi gerekmektedir.

Yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, muris …’ya ait …A.Ş. hesabında bulunan Bitcoin varlığının toplam değerinin mirasçılar tarafından veraset ve intikal vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi ve tahakkuk edecek verginin ödenmesi halinde ilişik kesme belgesinin verilmesi gerekmekte olup, mirasçılarca beyanname verilmemesi durumunda ise daha sonra ödenecek vergiye mahsuben … A.Ş. tarafından  (yüzde beş) %5 oranında tevkifat yapıldıktan sonra kalan miktarın mirasçılara ödenmesi mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, tevkif edilen paranın en geç bir hafta içinde en yakın vergi dairesine yatırılması ve durumun tarha yetkili vergi dairesine bildirilmesi gerektiği tabiidir.

Bilgi edinilmesini rica ederim.

 

(*)        Bu Özelge 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 413.maddesine dayanılarak verilmiştir.

(**)   İnceleme, yargı ya da uzlaşmada olduğu halde bu konuya ilişkin olarak yanlış bilgi verilmiş ise bu özelge geçersizdir.

(***) Talebiniz üzerine tayin edilmiş olan bu özelgeye uygun işlem yapmanız hâlinde, bu fiilleriniz dolayısıyla vergi tarh edilmesi icap ederse, tarafınıza vergi cezası kesilmeyecek ve tarh edilen vergi için gecikme faizi hesaplanmayacaktır.

Kaynak: https://www.gib.gov.tr/mirascilara-bitcoin-varligi-karsiliginda-odenecek-tutarin-veraset-ve-intikal-vergisi-yonunden